Mijn verhaal

Dit ben ik, Elysia. Te wit om gezien te worden als Indo. Te gekleurd voor een Belanda.
Mijn vader is super blond met blauwe ogen. En mijn moeder heeft zwart haar en donkerbruine ogen. Ik was een ‘nakomertje’ en ben niet opgegroeid met de Indische kant van onze familie. Misschien wel het grootste gemis in mijn leven. Want ik ben al zolang als ik me kan herinneren op zoek naar puzzelstukjes. 

Als klein meisje was ik al trots op mijn ‘anders zijn’. Mijn moeder wilde vooral normaal zijn en niet opvallen. Ik daarentegen sneed een citroen doormidden, deed hier suiker overheen en deelde het uit alsof het heel speciaal Indisch fruit was. 
Tot op de dag van vandaag zoek ik naar waar ik vandaan kom. 

Over onze familiegeschiedenis werd niet gesproken. Indisch gezwegen. 
Naarmate ik ouder werd vond ik wat puzzelstukjes. Kleine stukjes van ons verhaal. 
Mijn opa en oma leven niet meer, mijn moeder heeft geen broers en zussen. 

Geschiedenis

In Nederland vieren wij op 5 mei Bevrijdingsdag. Voor mij heeft deze dag altijd een wrange bijsmaak. Want Nederlands-Indie was niet vrij. Mijn opa en oma waren niet vrij. Nederlands-Indie was bezet door Japan. En pas op 15 augustus capituleerde Japan.

Het einde van de oorlog bracht geen vrede want de Indonesische onafhankelijkheid werd uitgeroepen. Het hoofdstuk dat wordt verzwegen. Ik heb nooit begrepen waarom dit niet in mijn geschiedenisboeken werd genoemd. 
Wat heel veel mensen niet weten maar wij dagelijks met ons meedragen, is dat hier een vreselijk hoofdstuk begon. Alles en iedereen die ook maar een beetje pro-Nederland was kreeg te maken met vreselijk geweld. 

Nederland

In 1951 vluchtten mijn opa, oma en moeder naar Nederland, per boot. 
Getraumatiseerd, bang, koud. Ontheemd. Het was de Lemmer, Friesland , waar o.a. mijn familie werd opgevangen. 
Mijn opa vond het er vreselijk want er werd gediscrimineerd. Er hing in de keuken een foto van apen als grappige verwijzing naar de gasten. Zo werden zij gezien, als apen. Hij maakte hier ruzie over. Mijn opa verdroeg geen onrecht. En dit onrecht zorgde voor strijdlust. Binnen no time zorgde hij voor onderdak.
Met een lening van de staat. (Lening! Nederlands-Indische mensen kregen een lening, welke zij tot de laatste cent moesten terugbetalen.) Om geld te krijgen ging mijn opa weer het leger in. Nog een oorlog. Om vervolgens onherstelbaar getraumatiseerd terug te komen. 

Mijn oma.
Elsa Mercedes Creutzburg, oma Elly. Geboren op 27 maart 1914, te Pekalongan. Zij was haar grote liefde verloren, gesneuveld. Vermoord.
Mijn opa.
Johannes Herf (voorletters H.J.), opa Jo. Hij overleefde het Jappenkamp, kwam thuis en ontdekte dat zijn verloofde (of vrouw) niet meer de zijne was.
Details weet ik niet. Ook voor het schrijven van dit stuk heb ik geprobeerd wat los te peuteren bij mijn moeder. Zonder resultaat.
Ik weet dat twee getraumatiseerde mensen iets van hun leven probeerden te maken. Ze vonden elkaar. Misschien vonden ze troost bij elkaar? Mijn moeder werd geboren in Surabaya.

Mijn oma overleed toen ik drie jaar was. Toch heb ik aan haar duidelijke herinneringen. Haar huis, haar stoel, het blikje ernaast. De paddestoel van de smurfen bovenop een kast, waar haar keuken was. Zelfs haar geur.
Mijn opa heb ik nooit ontmoet. Er was geen contact met hem. Hij is hertrouwd, heeft meer kinderen gekregen en is overleden in (of rondom) Nijmegen. 
Ik hoop via deze weg in contact te komen met mensen die mij meer kunnen vertellen. 

Mijn eigen weg

Vorig jaar kwam Jessica George op mijn pad, ze reikte haar hand uit naar mij. Jessica is een uitzonderlijke coach en binnen ons gezin speelt zij een grote rol. Voordat Jessica met mij aan het werk ging, heeft zij mijn vriend gecoacht. 
Jessica heeft dezelfde roots en er was herkenning. Ik wilde heel graag kunnen omgaan met een stuk boosheid naar mijn moeder, jeugd en opvoeding toe. Er zat zoveel onverwerkt trauma in onze familielijn. Ik voelde deze last maar wilde daar niet meer mee verder en dit zeker niet doorgeven aan mijn kinderen. 
Na een paar weken hard werken sloten we het traject af met een familie-opstelling. 

Ik zou dit moment haast een ‘Epiphany’ noemen. Kwartjes vielen. Zou willen dat ik jullie kon meenemen naar wat er gebeurde maar dat kan ik nog steeds niet. 
Wel kan ik delen dat ik op de verkeerde plaats stond. Ik stond tussen mijn opa en moeder in, in de vuurlinie van het verkeerde gevecht en daar ben ik tussenuit gegaan. Alsof het lijntje naar de boze emoties is doorgeknipt en ruimte heeft gemaakt voor een stuk rust. 

Voor mij is deze cirkel rond. Mama van twee prachtige jongens. Op mezelf staand, middenin ons liefdevolle gezin. Er is ruimte om ze met trots te vertellen waar we vandaan komen. Uit welke rijke cultuur. Liefdevol vertel ik ze over onze grappige gewoontes. En met veel plezier aanschouwen wij hoe zij ook bepaalde dingen in hun genen hebben. Sowieso zitten ze, net als ik, met gemak in jonkrong. En dragen we dezelfde frons. I. is een kleine hoarder en M. loopt de hele dag met plastic bakjes rond. Zelfs als we boodschappen gaan doen krijgt hij het voor elkaar om een stapel bakjes in mijn tas te stoppen. Vol trots lees ik mijn jongens voor uit De Snuifkusjes van Oma Adoe.

Vanuit deze rust in mij bedacht ik de lila Melati-bedel. En vanuit die rust schreef ik mijn gedicht. Hoogstwaarschijnlijk ga ik nooit de antwoorden vinden op al mijn vragen. Dus ik zal blijven delen wat ik weet en wat ik herken. Samen met vriendinnen op zoek naar kleine beetjes herkenning. En zo erkenning. Het eren en delen. 
Het voortbestaan van onze cultuur.

Wil je meer lezen en weten of Nederlands-Indië en waar wij vandaan komen? Ik deel wat tips met je.

Online volg ik een aantal Instagram-accounts die ik graag met jullie wil delen.
Allereerst Toko Lo, die lieve Lola. Wie kent haar niet.
In onze keuken staat haar bakboek te stralen. Ik bewonder haar!

Het account van het Indisch Herinneringscentrum.
En ook 15 augustus 1945.

Boeken

Zelf lees ik graag en veel. Ben een echte boekenwurm.
Het boek Honolulu King van Anne-Gine Goemans heeft heel veel indruk op mij gemaakt. Het was voor mij heel herkenbaar. De wrijving tussen tweede en derde generatie en ook de enorme interesse en behoefte meer te willen weten.

Het boek ‘Lichter dan ik‘ heeft op mij ook veel indruk gemaakt. Geschreven door Dido Michielsen.

Documentaires

Een absolute must see Is ‘ Archief van tranen‘. Ik weet nog dat mijn tante mij belde toen deze tweedelige documentaire voor het eerst op tv werd uitgezonden. Mijn tante zei mij dat ik moest kijken als ik meer wilde weten. Dat dit een mijlpaal was, dat onze verzwegen geschiedenis werd uitgezonden op Nederlandse televisie.
Ik keek ademloos.

Natuurlijk keek ik ook naar De Oost. Een film waar ik persoonlijk iets meer moeite mee had. Wat wel enorm bleef hangen is een knagend rotgevoel. Vooral omdat ik niet weet wat mijn opa en oma hebben meegemaakt. Dat ik ze niets kan vragen, dat ik er niet voor ze heb kunnen zijn.